In de jeugdhulp ligt de nadruk vaak op zichtbaar gedrag van de jeugdige. Er wordt weinig of geen rekening gehouden met factoren die het problemen kunnen veroorzaken of in stand houden. Gevolg is dat de focus ligt op symptoombestrijding, maar het echte probleem in stand wordt gehouden.
Een verklarende analyse gaat over de tussenstap tussen weten wat er aan de hand is en besluiten over wat er moet gebeuren. Het geeft zeker bij meervoudige, complexe problemen houvast. Het helpt bij het kiezen van een passende aanpak voor de jeugdige en opvoeders en voor het stellen van concrete doelen en vervolgstappen.
Een goede verklarende analyse is handelingsgericht en brengt de oorzakelijke invloeden en omstandigheden in kaart, die een rol spelen in het ontstaan en in stand blijven van de problematiek. Dat betreft zowel de contextuele factoren (bijvoorbeeld ouders, gezin of school) als de persoonskenmerken van betrokkenen. Het draagt bij aan goede gedragen besluitvorming in de aanpak.
Er zijn verschillende formats die helpen bij het maken van een verklarende analyse. Binnen BOEG hanteren we het 7-factorenmodel van Bureau Peers.
BOEG biedt trainingen aan zodat professionals leren een Verklarende Analyse op te stellen. De trainingen aan tweede- en derdelijns zorgorganisaties worden gegeven door Bureau Peers. De Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN) neemt het trainen van de lokale teams op zich, per jeugdregio.
In 2022 is BOEG gestart met het trainen van jeugdprofessionals in Gelderland in het maken van een verklarende analyse. Vanuit BOEG heeft de HAN de opdracht om - naast het trainen van jeugdprofessionals - zich te richten op het verankeren van deze werkwijze in de praktijk. Dit gebeurt langs 3 sporen; scholing, organisatie en beleid en onderzoek. Op de website van de HAN staat meer informatie hierover.
De HAN begeleidt het gehele implementatieproces waar alle bouwstenen van implementeren aan de orde komen. Wil je hier meer over weten? Neem contact op met de coordinator: Anita Verstegen
Notabene: de verklarende analyse is een voorwaarde voor aanmelding van een jeugdige voor een Essentiele Functie, bij de centrale voordeur van de Gelderse Jeugdalliantie.
Ter inspiratie:
Verklarende Analyse als gezamenlijke aanpak voor jeugdhulp in de Achterhoek
Webinar Verklarende Analyse (15 mei 2025)
Hoe de Verklarende Analyse bijdraagt aan betere jeugdbescherming in Gelderland
Implementatie, borging, onderzoek en trainen lokale teams:
Anita Verstegen,
Inhoudelijk over de verklarende analyse vanuit BOEG:
Carole Derks,
Inhoudelijk over verklarend analyseren volgens het 7-factoren model:
Marca Geeraets,
Plannen trainingen en organisatorische ondersteuning (BOEG):
Judith Bos,